ESAN AKÜ ENDÜSTRİYEL AKÜ ÜRETİM MÜDÜRÜ ADİL TUNCER, TRAKSİYONER AKÜLERİN BAKIM VE KONTROL SÜREÇLERİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN NOKTALARI VE BU BAKIMLARIN İŞLETMELERE SAĞLADIĞI KATMA DEĞERLERİ İNCELEYEN BİR YAZI KALEME ALDI. 2 BÖLÜMDEN OLUŞAN YAZISININ BİRİNCİ BÖLÜMÜ SİZLERLE..
İstifleme sektöründe akülü araç ve ekipman kullanımının her geçen gün artması, bu araçlarda kullanılan çekici akülerinin önemini de arttırmaktadır. Türkiye’deki irili ufaklı tüm işletmelerde kullanılan istifleme araçlarının bir parçası olan traksiyoner aküler, ilk yatırım maliyetlerinin yüksek olması, kullanım ömürleri, performansları ve iş güvenliği yönünden değerlendirildiğinde akü bakımının işletmeler için nedenli önem arz ettiği bir kez daha ön plana çıkmaktadır. Bu sebeple LHT dergisindeki bu yazımda, traksiyoner akülerin bakım ve kontrol süreçlerinde dikkat edilmesi gereken noktalar ve bu bakımların işletmelerimize katacağı katma değerlere değinmek istiyorum.
TRAKSİYONER AKÜLERİN BAKIM VE KONTROL SÜREÇLERİ
Traksiyoner akülerde bakım esnasında dikkat edilmesi gereken önemli noktaları maddeler halinde inceleyelim.
1) Traksiyoner akü hücrelerinin yerleştirildiği PE malzeme ile kaplanarak yalıtkan hale getirilmiş saç kasalar, aside ve darbelere karşı oldukça dayanıklı olmalarına rağmen nakliye ve forklift kabinine takılıp sökülmesi sırasında dikkat edilmeli, düşürme ve darbeye karşı tedbirli olunmalıdır. Forkliftlerde akülerin değişimi esnasında üretici firmanın bakım talimatlarında belirtildiği şekilde forklift bölgesine alınmalı ve çıkartılmalıdır. Aküler 45 dereceden fazla yan yatırılmamalıdır.
2) Şarj işlemi için seçilecek redresörün maksimum akım değeri, seçilecek olan redresör tipine uygun olarak doğru şekilde belirlenmelidir. Örneğin trafolu olarak nitelendirilen klasik tip bir redresör kullanımı yapılacak ise, maksimum şarj akımı, akü nominal kapasitesinin %14-17’si kadar olmalıdır. Örneğin 48V 500 Ah akü için;
Akü Kapasitesi: 48V 500Ah 500Ah * %17=85A’ lik trafolu redresör kullanımı uygun olacaktır.
HF olarak nitelendirilen yüksek frekanslı redresörler kullanılacak ise, şarj akımları, akü kapasitesinin % 23-26’sına kadar seçilebilecektir. HF redresörler, akü iç sıcaklığına göre, şarj akımını anlık olarak ayarlayabilme özelliklerine sahip olan cihazlar olmaları sebebi ile hem aküleri daha kısa sürelerde şarj edebilme özelliğine, hem de akünün daha uzun ömürlü kullanımına olanak sağlayabilmektedirler. Bu nedenle traksiyoner akü kullanımlarında, HF redresör tercihi, akü ömür ve performans beklentileri açısından en doğru tercih olacaktır. Örneğin 48V 500 Ah akü için;
Akü Kapasitesi: 48V 500Ah 500Ah * %26=130A’ lik HF redresör kullanımı uygun olabilecektir.
Trafolu redresörler ile ideal şarj süreleri 12-14 saat arasında gerçekleşir iken, HF redresörler ile şarj süreleri 7,5-8,5 saat ideal şarj sürelerine indirilebilmektedir. Akü ve HF redresörlerde Airmix hava karıştırma sistemi tercih edildiğinde, 6,5-7,5 saat ideal şarj sürelerine ulaşmakta mümkün olmaktadır.
Traksiyoner akülerde Tepe Voltaj değeri hücre başına 2,65V oluncaya kadar şarja devam edilir. 2.65V/hücre değerine ulaşıldığında, şarj akımı sıfırlanmalı ve şarj işlemi redresör tarafından bitirilmiş olmalıdır. Akü şarj olsa bile, aküye şarj akımı vermeye devam edebilen klasik tip trafolu redresörler, akülerde ekstra ısınmalara neden olacağı için akülere zarar verecektir. Bu nedenle bu tarz problemli redresörlere, üreticisi ile iletişime geçilip müdahale edilmelidir (Traksiyoner akülerde 2,70V/hücre değerinin üstüne çıkılmamalıdır)
3)Kullanılacak makine ile uyumlu akü kapasitesi seçilmelidir. Düşük kapasiteli akü seçimi kullanım süresini ve ömrü olumsuz etkileyecektir.
4) Şarja başlamadan önce akü sıcaklığının 35 °C olması beklenmeli, şarj ve çalışma süresince akümülatörün sıcaklığının 40-45 °C yi geçmemesi gereklidir. Şarj esnasında sıcaklık 45 °C ‘ye çıktığında şarj durdurularak sıcaklığın düşmesi beklenmelidir. Şarj sonunda voltaj ve yoğunluk ölçümleri yapılarak yoğunluk 1,290 gr / cm³-30 °C üstünde ise, üretici firmanız ile iletişime geçmeniz doğru olacaktır. Üretici firma, bu konuda, sorunun ne kadar bir süredir devam ettiğini analiz ettikten sonra, gerekli görmeleri durumunda, profesyonel bakım hizmeti alınması gerekeceğini belirtip, bu konuda yetkili servislerine yönlendirme yapıyor olacaktır. Sorunun kullanım ya da üretim kaynaklı olmasına bağlı olarak yapılacak olan çalışmalar, garanti içi ya da garanti dışı olarak değerlendirilecektir.
5) Akümülatöre saf su haricinde başka bir şey kesinlikle koyulmamalıdır. Saf su seviyesi normalden fazla ise şarj esnasındaki kaynamadan dolayı asit seviyesi daha da yükselerek taşmalara neden olur. Nihayetinde saç kasa içinde biriken elektrolit saç kasaya belirli bir süre sonra zarar vererek saç kasa delinmelerine neden olur Ayrıca elektrolit taşmaları sonucu hücre yoğunlukları düşeceğinden akümülatörde kapasite kaybı meydana gelir. Elektrolit taşması sonrası hücre kutup başlarında oksitlenmeler ve hücreler arasında yükseklik farkı da görülebilir. Bu sebeple şarj öncesi aküye saf su ilavesi yapılmamalıdır.
Elektrolit taşmasını önlemek için en iyi çözüm otomatik dolum sisitemidir.
6) Akümülatör uzun süre kullanılmadan bekletilecekse tam şarjlı durumda olmalı ve 2-3 ayda bir şarja bağlanmalıdır. Akümülatör, iç kayıplarından dolayı boşta beklerken de kısmen deşarj olur. Normal kullanımda deşarj sonu hücre voltajı 1,75 Volt’dur.
7) Kurşun asit akümülatörler aşırı şarjdan olumsuz etkilenirler. Aşırı şarj esnasında pozitif aktif maddeyi taşıyan kurşun iskelet yapı, reaksiyonun devam etmesi neticesinde elektroliz olarak ızgarada korozyona sebebiyet verir. Aşırı şarja maruz kalan akümülatörlerde plakaların kolayca kırıldığı gözlemlenir. Aşırı şarj akümülatörün ömrünü kısaltır.
