MAKİNE ÜRETİCİLERİNİ VE KULLANICILARINI YAKINDAN İLGİLENDİREN “MAKİNE EMNİYET YÖNETMELİĞİ” DEĞİŞİYOR. AB İLE EŞDEĞER ŞEKİLDE UYGULANAN YÖNETMELİK; DİJİTALLEŞME, YAPAY ZEKA, OTONOM ROBOTLAR VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER IŞIĞINDA YENİDEN ŞEKİLLENECEK.
Avrupa standartları ve direktifleri, 20 seneyi aşkın bir süredir makineler ve makine emniyet birleşenleri için aynı güvenlik önlemlerinin tüm Avrupa genelinde geçerli olmasını sağlıyor. Teknolojideki gelişmeler ve dijitalleşmenin günümüzde ulaştığı boyut, AB Makine Direktifi ve ilgili standartların yeniden uyarlanmasını zorunlu kılıyor. Yönetmeliğin değişmesi kapsamında “SafetyTalk – Yeni Makine Direktifi” webinarı düzenlendi. Makine ürünleri direktifinin kapsamı, emniyet parçaları için yazılım, veri güvenliği ve yapay zeka, uygunluk değerlendirme süreci, normlarda harmonize ve kullanım talimatları konularının ele alındığı webinara Kiwa Meyer A.Ş.’den Burhanettin Balıklılı, MAKFED Genel Sekreteri Zühtü Bakır, Hidromek Kazıcı Yükleyici ve Lastikli Yükleyici Mühendislik Müdürü Ferhan Fıçıcı, Phoenix Contact Deutschland GmbH’den Torsten Gast, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Sanayi Genel Müdürlüğü Makine Sanayi Daire Başkanı Dinçer Gonca, Phoenix Contact Electronics GmbH’den Carsten Gregorius, Turkish Machinery’den Kutlu Karavelioğlu, Sevda Kayhan Yılmaz ve Nevzat Sargin ile Phoenix Contact Elektronik’ten Gökhan Yücel konuşmacı olarak katıldı.
Katılımcıların birbirlerine sordukları sorularla ilerleyen webinarda yeni yönetmelikle EMC yönetmeliğinin arasındaki ilişkiyi açıklayan Carsten Gregorius, bu konuda 2 ayrı yönetmeliğin bulunduğunu ancak birisinin direktif halinde olduğunu söyledi. EMC direktifinin özellikle elektrikli ürünlerin Avrupa Birliği ve Türkiye’ye aynı şekilde getirilmesi konusunda çözüm sağladığını belirten Gregorius, “İki taraflı sözleşmeler olduğu için hem Avrupa Birliği’nde hem de Türkiye’de geçerli. Yönetmelik iç piyasa ve Türkiye için EMC açısından tüm hususları düzenliyor. Burada güvenlik açısından önemli olan talepler yok, o konu makine direktifinde yer alacak’’ dedi. Gregorius, EMC yönetmeliği ile makine direktifi arasındaki farklara da dikkat çekerek, “EMC elektrikli komponentlerin nasıl yürütülmesi gerektiği ve rahatsız eden frekanslarla ilgili hareketler gibi konulara çözüm sağlıyor. Makine direktifi ise genel hatlar üzerinde duruyor” ifadelerini kullandı. Gregorius konuşmasının devamında her iki yönetmeliği de unutmadan hareket etmek gerektiğini belirterek sözü Sevda Kayhan Yılmaz’a bıraktı.
Makine direktifi için 30 ila 48 aylık bir süre olduğunu ancak bu sürenin sanılandan çabuk geçeceğini belirten Yılmaz, bir an önce hazırlıklara başlanması gerektiğini kaydetti. Bu hazırlıkların tamamlanması sürecinde yapay zeka ile ilgili soru işaretlerinin de giderilmesi gerektiğine vurgu yapan Yılmaz, Gregorius’a “Makine direktifi yeni bir şey değil ancak 2019 yılında bir revizyona uğradı ve 2021’de de iş sağlığı ve güvenliği tarafında bir takım değişiklikler oldu. Güvenlik önemli ama yapay zekâ da var dendi. Konuya yapay zeka da eklenince burada her zaman bir açık olmaz mı? Yapay zekâyla güvenliği sağlayabilecek miyiz mesela?” sorusunu yöneltti.
Gregorius, sık sık dile getirilen yapay zeka konusundaki güvenlik endişesi için, “Makine direktifiyle yapay zeka yönetmeliği arasında bir köprü oluşturmamız lazım. Yapay zeka yönetmeliği sadece yapay zeka konusuna bakıyor ancak değişiklikle beraber makine direktifindeki hususları da göz ardı bırakmayacak. Güvenlik en önemli konulardan biri, veri korumaya bakılmıyor yapay zeka yönetmeliği sadece güvenlik açısından standartları koyacak” şeklinde açıklama yaptı.
SAFETY.TALK’TA ELE ALINAN KONULAR
Makine Ürünleri Direktifinin Kapsamı
Bugün makine mühendisliği ve otomasyon teknolojileri, 15 yıl önceki durum ile karşılaştırıldığında, makine direktifinin revizyonun zorunluluğu ortaya çıkıyor. Çünkü bugünün teknoloji bahsinde beklenti ve buna uygun emniyet koşulları değişti. Yeni direktifler kapsamında geniş çapta uyarlamalar ve eklemeler gündemde. Yeni direktifler bazı üreticileri kapsam dışına mı çıkarıyor? Yapay zeka uygulamaları kullanan makine ve ekipmanlar gelecekte mutlaka dikkate alınması gereken hususlardan biri oldu.
Emniyet parçaları için yazılım
Yeni yönergede yazılım programları içeriğe dahil edilecek. Yazılım programlarının üreticiler ve kullanıcılar açısından yeni etkileri nelerdir? Bir yazılım programının emniyetli olması ne anlam içermektedir? gibi sorulara cevap aranıyor.
Veri Güvenliği & Yapay zeka
Artan siber saldırı senaryoları nedeniyle, güvenlik önlemleri ve bunları içeren konseptler, makine üreticileri için gelecekte zorunlu olacak. Makine direktifleriyle eş zamanlı olarak yayınlanan yapay zekaya ilişkin ayrı bir AB yönetmeliği de yayınlandı. Bu, üreticiler için özel ve genel olarak ne anlama geliyor ve hangi standartlar uygulanabilir? Konuları üzerinde duruluyor.
Normlarda harmonize
Sürekli güncellenerek uyumlaştırılmış normlar bugüne kadar AB Makine Direktifi‘nin temel koruma amaçlarının uygulanmasında teknik açıdan önemli bir fonksiyon sağladı. Mevcut planlar burada geniş çaplı değişiklikler öngörüyor. Mevcut durumda standartların büyük bölümü geçersiz hale gelecek ve yeniden uyum gerekecek. 750 mevcut normun yeniden harmonizesi, uyumlaştırılması en azından birkaç yıl sürecek. Bu geçiş süreciyle alakalı AB Komisyonu ayrıntılı olarak ne planlanıyor?
Uygunluk değerlendirme süreci
Halihazırda, daha önce Ek IV’te listelenen “Tehlikeli makineleri“ piyasaya sürmek için gereklilikleri sıkılaştırma planları bulunuyor. Bu tür makinelerin üreticilerini ve distribütörlerini gelecekte neler beklediği ele alındı.
Kullanım talimatları
Makine kullanım ve çalıştırma talimatları mevcut düzenlemede, sadece yazılı form versiyonu üzerinden sunuluyor. Dijitalleşme bu alanda hem makine üreticileri hem de makine güvenlik bileşenleri için yenilikler getirecek. Gelecekte sadece dijital kullanım için ayrı talimatlar tanımlanacak mı?